Theo quy chế 2339/QCPH-TLĐ-BHXH ký kết ngày 31/7/2023 của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Bảo hiểm xã hội Việt Nam trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, giai đoạn 2023-2028, Tổng Liên đoàn có trách nhiệm ban hành văn bản hướng dẫn các cấp công đoàn thực hiện quyền khởi kiện với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, tập thể người lao động.
Cụ thể, Điều 9 quy định về việc phối hợp giữa Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Bảo hiểm xã hội Việt Nam trong thực hiện khởi kiện các hành vi vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội như sau
– Tổng Liên đoàn có trách nhiệm ban hành văn bản hướng dẫn các cấp công đoàn thực hiện quyền khởi kiện ra tòa án đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, tập thể người lao động.
– BHXH Việt Nam chỉ đạo cơ quan BHXH các cấp cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ và phối hợp với Công đoàn cùng cấp trong việc khởi kiện ra tòa án đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH khi tổ chức công đoàn có yêu cầu.
Các thông tin chuẩn bị cho việc khởi kiện và thông tin bổ sung trong quá trình khởi kiện bao gồm:
(1) Thông tin do ngành BHXH cung cấp:
– Danh sách của các đơn vị chậm đóng BHXH cần phải khởi kiện (bao gồm: số tiền phải đóng, số tiền chậm đóng, thời gian chậm đóng, tiền lãi chậm đóng BHXH).
– Hồ sơ xác định chậm đóng theo quy định của BHXH Việt Nam về quản lý thu BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT); quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT, gồm bản chính các giấy tờ sau:
- Thông báo kết quả đóng BHXH, BHTN, BHYT;
- Biên bản kiểm tra (nếu có).
– Bản cập nhật đến tháng trước thời điểm nộp đơn khởi kiện ra tòa án về tình hình chậm đóng và tình trạng áp dụng các biện pháp xử lý khác đối với các đơn vị sử dụng lao động mà tổ chức công đoàn đã gửi danh sách thông báo cho cơ quan BHXH trước khi khởi kiện.
Danh sách của đơn vị sử dụng lao động mà cơ quan BHXH đã áp dụng biện pháp xử phạt vi phạm hành chính (nếu có).
– Thông tin khác của đơn vị sử dụng lao động và người lao động do cơ quan BHXH quản lý để phục vụ việc khởi kiện hoặc theo yêu cầu của Tòa án (nếu có). Trường hợp văn bản quy định về hồ sơ xác định chậm đóng được sửa đổi, bổ sung, thay thế thì thực hiện theo quy định tại văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế.
(2) Thông tin do tổ chức Công đoàn cung cấp:
Danh sách đơn vị sử dụng lao động chuẩn bị khởi kiện để cơ quan BHXH kiểm tra, đối chiếu, cập nhật tình hình chậm đóng và việc áp dụng các biện pháp xử lý khác đối với đơn vị sử dụng lao động.
Về thông tin về kết quả khởi kiện: Công đoàn các cấp thông báo về tình hình và kết quả khởi kiện các đơn vị sử dụng lao động chậm đóng BHXH tại địa phương cho cơ quan BHXH cùng cấp.
Trích Quy chế phối hợp 2339/QCPH-TLĐ-BHXH của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Bảo hiểm xã hội Việt Nam.
Tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động là tội phạm được quy định tại Điều 216 thuộc Mục 2, Chương XVIII – Các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế trong Bộ luật Hình sự năm 2015. Tội phạm này xâm phạm vào trật tự quản lý kinh tế trong lĩnh vực bảo hiểm, do người có năng lực trách nhiệm hình sự (TNHS) và có nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động thực hiện thông qua hành vi gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định của pháp luật; Theo đó, người người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng, hoặc bị phạt tù đến 07 năm, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Pháp nhân thương mại phạm tội có thể bị hạt từ 200.000.000 đồng 3.000.000.000 đồng.
