1. Ai phải đóng đoàn phí, kinh phí công đoàn?
Điều 26 Luật Công đoàn năm 2012 nêu rõ:
1. Đoàn phí công đoàn do đoàn viên công đoàn đóng theo quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam;
2. Kinh phí công đoàn do cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đóng bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động;
Từ quy định trên, có thể thấy, đoàn phí sẽ do đoàn viên của công đoàn đóng. Hay nói cách khác, chỉ người lao động tham gia công đoàn mới phải đóng khoản đoàn phí này. Trường hợp người lao động không tham gia hoặc doanh nghiệp không thành lập công đoàn cơ sở thì người lao động sẽ không phải đóng đoàn phí.
Trong khi đó, việc đóng kinh phí công đoàn sẽ thuộc trách nhiệm của người sử dụng lao động. Dù doanh nghiệp có thành lập công đoàn cơ sở hay không thì cũng đều phải đóng khoản phí này.
Đoàn phí, kinh phí công đoàn đều là những nguồn thu tài chính công đoàn được sử dụng để tổ chức các hoạt động liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người lao động như hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch; thăm hỏi, trợ cấp người lao động khi ốm đau, thai sản, hoạn nạn,…; khen thưởng người lao động, con của người lao động có thành tích trong học tập, công tác,…
2. Mức đóng đoàn phí công đoàn mới nhất
Theo Điều 23 Quyết định 1908/QĐ-TLĐ năm 2016, mức đóng đoàn phí công đoàn được thực hiện như sau:
– Đoàn viên ở công đoàn cơ sở cơ quan, tổ chức, đơn vị hưởng lương theo bảng lương, bậc lương do Nhà nước quy định:
Mức đóng hàng tháng = 1% x Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH
Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương cấp bậc, chức vụ, lương theo hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề.
– Đoàn viên ở công đoàn cơ sở doanh nghiệp nhà nước (cả công đoàn Công ty cổ phần nhà nước giữ cổ phần chi phối):
Mức đóng hàng tháng = 1% x Tiền lương thực lĩnh
Trong đó:
+ Tiền lương thực lĩnh: Tiền lương đã khấu trừ tiền đóng khấu trừ tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, thuế thu nhập cá nhân của đoàn viên.
+ Mức đóng đoàn phí tối đa = 10% x Mức lương cơ sở = 149.000 đồng/tháng (Mức lương cơ sở hiện nay là 1,49 triệu đồng/tháng).
– Đoàn viên ở công đoàn cơ sở doanh nghiệp ngoài nhà nước:
Mức đóng hàng tháng = 1% x Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH
Mức đóng đoàn phí tối đa = 10% x Mức lương cơ sở = 149.000 đồng/tháng.
– Trường hợp khó xác định tiền lương làm căn cứ đóng đoàn phí hoặc đoàn viên không phải đóng BHXH:
Mức đóng ấn định thấp nhất = 1 % x Mức lương cơ sở = 14.900 đồng/tháng
– Trường hợp không phải đóng đoàn phí:
- Đoàn viên công đoàn hưởng trợ cấp BHXH từ 01 tháng trở lên đang trong thời gian hưởng trợ cấp;
- Đoàn viên công đoàn trong thời gian không có việc làm, không có thu nhập, nghỉ việc riêng từ 01 tháng trở lên không hưởng tiền lương.
3. Mức trích nộp kinh phí công đoàn
Điều 5 Nghị định 191/2013/NĐ-CP quy định mức đóng kinh phí công đoàn của doanh nghiệp như sau:
Mức đóng = 2% x Quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho người lao động
Trong đó: Quỹ tiền lương này được xác định như sau:
Là tổng mức tiền lương của những người lao động thuộc đối tượng phải đóng BHXH.
Riêng với đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân: Quỹ tiền lương là tổng mức tiền lương của những cán bộ, công nhân viên chức quốc phòng, lao động làm việc hưởng lương trong các nhà máy, doanh nghiệp, đơn vị; cán bộ, công nhân, viên chức, lao động làm việc hưởng lương trong các doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị khoa học-kỹ thuật, sự nghiệp và phục vụ trong Công an nhân dân.
Việc đóng kinh phí công đoàn của doanh nghiệp được đóng hằng tháng cùng thời điểm đóng BHXH bắt buộc cho người lao động, trừ doanh nghiệp nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp trả tiền lương theo chu kỳ sản xuất, kinh doanh đóng kinh phí công đoàn theo tháng hoặc quý cùng với thời điểm đóng BHXH bắt buộc trên cơ sở đăng ký với tổ chức công đoàn.
4. Không đóng đoàn phí, kinh phí công đoàn có bị phạt?
Người lao động là đoàn viên phải có trách nhiệm đóng đoàn phí. Nếu không đóng khoản tiền này, người lao động không bị xử phạt theo quy định của pháp luật bởi không có văn bản nào quy định về mức phạt đối với hành vi này. Tuy nhiên, người lao động sẽ phải chịu trách nhiệm theo quy định tại Điều lệ công đoàn.
Trường hợp doanh nghiệp không chịu đóng hoặc không đóng đủ kinh phí công đoàn sẽ bị xử phạt theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP. Cụ thể, Điều 37 Nghị định này quy định:
– Phạt tiền từ 12% – dưới 15% tổng số tiền phải đóng kinh phí công đoàn nếu:
Chậm đóng kinh phí công đoàn;
Đóng kinh phí công đoàn không đúng mức quy định;
Đóng kinh phí công đoàn không đủ số người thuộc đối tượng phải đóng.
– Phạt tiền từ 18% – 20% tổng số tiền phải đóng kinh phí công đoàn: Không đóng kinh phí công đoàn cho toàn bộ người lao động thuộc đối tượng phải đóng.
Lưu ý: Mức phạt trong các trường hợp này không quá 75 triệu đồng.
Ngoài ra, doanh nghiệp còn phải nộp cho tổ chức công đoàn số tiền kinh phí công đoàn chậm đóng, đóng chưa đủ hoặc chưa đóng và số tiền lãi của số tiền kinh phí công đoàn chưa đóng, chậm đóng theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước trong 30 ngày kể từ ngày có quyết định xử phạt.
